Permanent leren als team en als organisatie
Permanent leren als team en als organisatie
‘We leiden kinderen niet langer naar een toekomst die grotendeels bij volwassenen al bekend is, we moeten allemaal nieuwe kaarten leren lezen.’
Mathias Urban. In: Permanent leren. Van zelfreflectie naar teamreflectie

Op deze pagina vind je de onderdelen:
- Permanent leren als team (PLT): met informatie over deze methodiek en haar instrumenten.
- In Stap voor stap kritisch reflecteren vind je een monitoringsinstrument en een brochure om kritische reflectie in teamverband te stimuleren.
- Permanent leren organisatiebreed biedt een klein overzicht van nationale en internationale kwaliteitskaders en programma’s waarin de PLT-methodiek is geïntegreerd of opgenomen.
Wil je meteen door naar Tools, Projecten of Publicaties? Klikt dan direct op deze items.
PLT-instrument: Persoonlijke uitdaging
1. Ik wil gaan werken aan… en ik heb daarbij de volgende vragen en dilemma’s:…
2. Mijn belangrijkste persoonlijke leerdoel is:
(formuleer je leerdoel zo concreet mogelijk, aan de hand van een hoe-vraag)
3. Een kwaliteit die ik al bezit en hierbij kan inzetten, is:…
4. Een kwaliteit die ik hierbij verder kan ontwikkelen, is:…
5. Mijn eerste stap is … en dat ga ik doen…
6. Belemmeringen die ik hierbij mogelijk ga tegenkomen, zijn:…
7. Wat en wie ik hierbij nodig heb, is:…
* afspraken met mezelf / mijn maatje / mijn coach.
Bron: Permanent leren.
Van zelfreflectie naar teamreflectie (2010)
Permanent leren als team
Teams worden sterker als de teamleden elkaar goed kennen en er onderling veel aandacht is voor het positieve, bijvoorbeeld elkaars kwaliteiten. Ook als ze bereid zijn te reflecteren op zichzelf, elkaar en de praktijk. Het is ondersteunend als er een veilige omgeving is, waarin iedereen zich vrij voelt om eigen meningen in te brengen en vragen te stellen. In zo’n omgeving voelt ieder teamlid zich gezien en gehoord en worden haar of zijn ideeën en gevoelens serieus genomen.
Permanent Leren als Team (PLT) is een praktische methodiek die professionals in voorzieningen voor het Jonge Kind ondersteunt om samen te werken aan een praktijk waarin alle betrokkenen zich erkend voelen, en een kritisch- reflectieve houding leren aannemen. De PLT-methodiek is ontwikkeld in het kader van het praktijkonderzoeksproject Permanent leren als team in de samenwerking met ouders.
Het bevat 8 instrumenten die naar keuze en in verschillende combinaties kunnen worden ingezet. De invoering van de 8 instrumenten wordt gekoppeld aan een thema dat in de organisatie leeft of aandacht moet krijgen. Ze kunnen ook worden ingezet bij functioneringsgesprekken of persoonlijke ontwikkelingsplannen.
PLT - instrumenten
-
- kwaliteiten benoemen;
- kritische vragen stellen;
- leerdagboek;
- reflectie op denken, voelen en willen;
- de context van het kindercentrum;
- persoonlijke uitdaging;
- werken met een maatje;
- contract van een lerende organisatie.
Bron: Permanent leren.
Van zelfreflectie naar teamreflectie
Van Keulen, A. & Del Barrio Saiz, A. (2010)

Publicatie
Het praktijkonderzoeksproject werd afgerond met de publicatie Permanent leren. Van zelfreflectie naar teamreflectie (2010). In dit boek vind je artikelen over welke ervaring er internationaal al is opgedaan en welke visie daaruit kan worden afgeleid. Verder biedt de publicatie uitgebreide informatie over de 8 PLT-instrumenten en bijbehorende oefeningen, en hoe je als pedagogisch coach deze instrumenten kan begeleiden. Ter illustratie, hieronder korte informatie over drie van de PLT-instrumenten.
Het PLT-instrument Contract van een lerende organisatie kan de ontwikkeling van een veilige omgeving stimuleren en versterken. Het heeft als doel afspraken te maken over hoe je als team met elkaar wil omgaan.
Afspraken als:
1. We hebben respect voor elkaar JA/NEE
2. We zorgen voor erkenning en waardering JA/NEE
3. We zorgen voor vertrouwelijkheid JA/NEE
4. We moedigen elkaar aan JA/NEE
5. Iedereen heeft een kans om te spreken JA/NEE
6. We nemen allemaal onze eigen verantwoordelijkheid JA/NEE
7. We proberen nieuwe dingen uit JA/NEE
1. We hebben respect voor elkaar | JA/NEE |
2. We zorgen voor erkenning en waardering | JA/NEE |
3. We zorgen voor vertrouwelijkheid | JA/NEE |
4. We moedigen elkaar aan | JA/NEE |
5. Iedereen heeft een kans om te spreken | JA/NEE |
6. We nemen allemaal onze eigen verantwoordelijkheid | JA/NEE |
7. We proberen nieuwe dingen uit | JA/NEE |
Met het PLT-instrument Persoonlijke uitdaging word je je meer bewust van jouw persoonlijke vragen en dilemma’s, je weet je collega’s te stimuleren en ondersteunen en jouw leerproces is afgestemd op de doelen van het kindercentrum.
Door het PLT-instrument Kritische vragen leren stellen en te reflecteren binnen teams werk je aan het bevorderen van respect voor diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie in de praktijk.
Luisteren we naar alle ouders en naar alle kinderen?
Hoe luisteren we naar ouders en kinderen?
Horen we alle verhalen?
Welke verhalen horen we niet?
Hoe gaan we om met ouders die niet voldoen aan ons ideaal beeld van ouders?
Bereiken we álle kinderen en álle families? Hoort iedereen er echt bij?
Bevorderen wij de participatie van álle families?
Wie doet mee? Wie niet?
Stap voor stap kritisch reflecteren
Wil je stap voor stap kritisch leren reflecteren, dan kun je ook oefenen met het reflectie- en monitoringsinstrument De Kritischevraagladder, dat als verdieping op de PLT-methodiek is ontwikkeld.
De kritischevraagladder: reflectie- en monitoringsinstrument

Het uiteindelijke doel van kritisch reflecteren is een kritische leergemeenschap te ontwikkelen die gericht is op:
- sociale cohesie en de democratisering van de praktijk,
- kwaliteitsverbetering, en
- participatie en commitment van alle betrokkenen.
DECET/ISSA-brochure Diversiteit en sociale inclusie
Wil je professionals – in kinderopvangorganisaties en op scholen, beleidsmakers, trainers en opleiders – verder inspireren en kritische reflectie in teamverband stimuleren? Ga dan naar de DECET/ISSA-brochure Diversiteit en sociale inclusie. Een verkenning van competenties voor beroepen van jonge kinderen. En kijk hier hoe je deze brochure kunt gebruiken.
Permanent leren organisatiebreed
‘Professionals kunnen op drie niveaus in conflict komen met hun eigen waarden en normen: in de interactie met families, met collega’s en in het volgen van institutionele of landelijke beleidsnormen.’
Anning, A.. In: Permanent leren Van zelfreflectie naar teamreflectie
Leren omgaan met deze complexiteit vraagt om ondersteuning. Bij Permanent leren gaan we ervan uit dat alle betrokkenen in kinderopvangorganisaties competent zijn om over de werkpraktijk te reflecteren en actief te participeren in veranderingsprocessen in beleid en praktijk. Voorwaarden zijn dat ze structureel ondersteund worden en dat de nodige werkcondities worden gecreëerd.
Wat vergroot de kans van slagen voor het permanent leren organisatiebreed in contexten van diversiteit?
- De hele organisatie is doordrongen van deze visie en doet er actief aan mee.
- Het management geeft veel aandacht aan professionaliseren als gezamenlijk proces (team coaching wordt essentieel).
- Monitoring en evaluatie zijn vaste onderdelen om de interne kwaliteit van organisaties te verbeteren.
Deze visie op kritisch lerende organisaties was gestoeld op internationaal onderzoek. Door de opgebouwde expertise met de methodiek Permanent leren als team werden we ook uitgenodigd om mee te doen aan de CoRe-studie (Competence Requirements in Early Childhood Education and Care, 2011). En later aan (inter)nationale ontwikkelingen ten aanzien van kwaliteitsbeleid voor organisaties van het Jonge Kind.
PLT en (inter)nationaal kwaliteitsbeleid
PLT in het Utrechts Kwaliteitskader (UKK)
Het Utrechts Kwaliteitskader is een pedagogisch kader voor alle basisscholen, voorscholen en kinderopvang in de gemeente Utrecht, door lerende teams en lerende wijknetwerken in te voeren.
De PLT-methodiek is geïntegreerd in het Utrechts Kwaliteitskader (UKK). Eerst in 2015, later ook in de herziene versie van 2023.
Zie Handreiking Lerende Netwerken doorgaande lijn Utrecht.

PLT en the European Quality Framework (Het EQF-project)
De PLT-methodiek is verwerkt in twee documenten:
- het trainingspakket In 5 Stappen naar Kwaliteit
- het instrument voor reflectie- en evaluatie High Five Quality Scan.
Beide tools zijn gebaseerd op het EQF (het Europees Kader voor Kwaliteit in OOJK- Opvang en Onderwijs voor Jonge Kinderen), en de uitkomsten van het EQF-project (2015-2016).


PLT in het Programma Cuna Más (Peru)
De PLT-methodiek is via training en coaching geïntroduceerd in het nationaal programma Cuna Más in Peru. Deelnemers waren: pedagogen, begeleiders, managers, ‘madres-cuidadoras’ (medewerkers van kindercentra) en staf uit alle regio’s van Peru.

PLT in hbo-opleidingen en kinderopvangorganisaties
De PLT-methodiek is opgenomen in de hbo-opleidingen: Pedagogisch Management Kind en Educatie (Fontys Hogeschool, Eindhoven) en Pedagogie van het jonge kind (Arteveldehogeschool, Gent).
De PLT-methodiek is in diverse kinderopvangorganisaties ingezet, en in het kader van het BKK-pilotproject De lerende organisatie. Dit project is afgerond met de publicatie Lerenderwijs, 2014 (binnenkort herzien).
Tools
Reflectie- en monitoringsinstrument
De Kritischevraagladder
DECET/ISSA-Brochure
Diversiteit en sociale inclusie.
EQF-Trainingspakket
In 5 Stappen naar Kwaliteit
Instrument voor reflectie- en evaluatie
High Five Quality Scan
Publicaties
Permenent leren. Van zelfreflectie naar teamreflectie
A. van Keulen en A. del Barrio Saiz
Uitgeverij SWP, Amsterdam 2010

Artikelen
Permanent leren als team
De reflectieve practitioner in de praktijk. Permanent leren als team.
Core-onderzoek.
CoRe-onderzoek. Professionaliteit opnieuw uitvinden
Permanent learning as professional requirement
Permanent learning in teams as professional requirement